Türkiye’nin toplam Ar-Ge harcaması 2023 yılında bir önceki yıla göre 178 milyar 873 milyon Türk Lirası (TL) artarak 377 milyar 542 milyon TL'ye yükseldi. Son 22 yılda Ar-Ge harcaması 13 katına çıkarak 2002 yılında 1,2 milyar dolardan 2023 yılında 16,1 milyar dolara ulaştı. Ar-Ge harcamasının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla içindeki payı yüzde 1,42 oldu.
En Fazla Ar-Ge Harcaması Özel Sektör Tarafından Yapıldı
2023 yılında özel sektör, Ar-Ge harcamalarında %65,1’lik pay ile temel itici güç olmayı sürdürdü. Özel sektörün Ar-Ge harcamalarındaki payını yüzde 30,0 ile yükseköğretim takip etti. Kamu Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamaları içindeki payı ise yüzde 4,9 oldu.
Özel Sektör, Ar-Ge Harcamasının Yüzde 52,6’sını Finanse Etti
Özel sektör yüzde 52,6 ile Ar-Ge finansmanında da ilk sırada yer aldı. 2023 yılında özel sektörü yüzde 33,1 ile kamu, yüzde 12,7 ile yükseköğretim, yüzde 1,6 ile yurt dışı kaynaklar ve yüzde 0,03 ile diğer yurt içi kaynaklar takip etti.
Özel Sektörde En Fazla Ar-Ge Harcaması Ar-Ge Merkezlerinde ve Yüksek Teknoloji Faaliyetlerindeki Girişimler Tarafından Yapıldı
Özel sektör tarafından 2023 yılında gerçekleştirilen 245 milyar 966 milyon TL Ar-Ge harcamasının yüzde 53,2'si Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Ar-Ge merkezlerinde yapılan Ar-Ge harcamasının yüzde 88,3'ünin büyük ölçekli girişimler tarafından yapıldığı görüldü.
2023 yılında imalat sanayinde gerçekleştirilen 139 milyar 469 milyon TL Ar-Ge harcamasının yüzde 47,5'u yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan girişimler tarafından gerçekleştirildi. İmalat sanayindeki toplam Ar-Ge harcamasının yüzde 40,0'ı orta yüksek teknoloji faaliyetindeki girişimler, yüzde 8,5'u orta düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler ve yüzde 4,0'ı düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler tarafından yapıldı.
Ar-Ge’de İnsan Kaynağı Arttı
Son 22 yılda tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden Ar-Ge personeli sayısı yaklaşık 10 katına çıkarak 2002 yılında 28 bin 964 kişiden 2023 yılında 290 bin 850 kişiye ulaştı.
2023 yılında TZE Ar-Ge personeli içinde özel sektörün payı yüzde 65,4 oldu. Özel sektörün TZE Ar-Ge personeli sayısı son 22 yılda 32 katına çıkarak 190 bin 341’e ulaştı.
TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin yüzde 31,4’ü yükseköğretimde ve yüzde 3,1’i kamu sektöründe yer aldı.
Doktora veya eşdeğeri araştırmacıların toplam Ar-Ge personeli içindeki oranı yüzde 31,0; TZE bazında ise yüzde 21,9 olarak gerçekleşti.
TZE cinsinden Kadın Ar-Ge Personelinin Oranı Yüzde 34,1 Oldu
TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2023 yılında 99 bin 195 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının yüzde 34,1'ini oluşturdu. Sektörler itibarı ile TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel oranı yükseköğretimde yüzde 47,7, kamu sektöründe yüzde 29,6, özel sektörde ise yüzde 27,8 oldu.
İmalat Sanayinde 2023 Yılında 61.024 TZE Araştırmacı İstihdam Edildi
Ar-Ge faaliyeti yürüten girişimlerdeki araştırmacı sayıları incelendiğinde 2023 yılında en fazla araştırmacı, yüzde 49,4 oranı ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler tarafından istihdam edildi. Bunu yüzde 30,7 ile yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler takip etti.
Ayrıntılı bilgiye TÜİK web sayfasından ulaşılabilir.
2023 yılı Ar-Ge verilerine ilişkin güncellenen grafikler ve tablolara TÜBİTAK Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Daire Başkanlığı’nın web sayfasından ulaşılabilir.