Türkiye’de 2024-2025 eğitim-öğretim yılına başlarken bazı devlet okullarında kayıt sırasında yüksek ücret talepleri, veliler arasında büyük tepki toplamaktadır. Özellikle anaokulları ve ilkokullarda, kayıt sırasında velilerden çeşitli adlar altında yüksek miktarlarda kayıt ücreti talep edilmektedir. Oysa devlet okulları, adından da anlaşılacağı gibi, halkın vergileriyle finanse edilen ve ücretsiz eğitim vermesi gereken kurumlardır. Bu okulların velilerden kayıtlarda ek ücret talep etmesi, eğitim hakkını hiçe sayan bir uygulamadır.

Eğitim, toplumun her kesiminden bireylerin eşit fırsatlara sahip olması gereken en temel insan haklarından biridir. Ancak son yıllarda devlet okullarında dahi alınan yüksek kayıt ücretleri, bu hakkın giderek daha da erişilmez hâle gelmesine neden olmaya başlamıştır. Türkiye’nin dört bir yanında aileler, çocuklarını devlet okullarına kaydettirmek için fahiş ücretler ödemek zorunda bırakılmakta ve bu durum toplumsal eşitsizlikleri daha da derinleştirmektedir.

Millî Eğitim Bakanlığı (MEB), her eğitim-öğretim yılı başında kayıt ücretlerinin yasadışı olduğunu belirtse de uygulamada birçok okulda bu tür taleplerin devam ettiği bilinmektedir. Bu durum, özellikle ekonomik açıdan zor durumda olan aileler için büyük bir yük oluşturmakta ve çocukların eğitim hayatını daha baştan olumsuz etkilemektedir.

Eğitim, herkesin eşit erişime sahip olması gereken kamusal bir hizmettir. Anayasa’da da belirtildiği üzere, devletin görevi her vatandaşa nitelikli eğitim sunmaktır. Ancak okul ya da öğretmen tercihi gibi bir kriter üzerinden velilere ek mali yükümlülükler getirilmesi, eğitimde eşitlik ilkesine temelden aykırıdır. Bu durum, maddi imkânları sınırlı olan ailelerin çocuklarını nitelikli bir eğitimden mahrum bırakırken, eğitimdeki eşitsizliği derinleştirmektedir.

Devlet okullarının amacı, tüm öğrencilere eşit şartlarda eğitim sunmaktır. Velilerden alınan yüksek kayıt ücretleri, sadece eğitimin özelleşmesine ve paralı hâle gelmesine yol açmakla kalmamakta, aynı zamanda devletin eğitimdeki kamusal rolünü zayıflatan bir etki yaratmaktadır. Bu uygulama, eğitimi bir hak olarak gören anlayışın yerine, eğitimi bir meta hâline getiren piyasa odaklı eğitim anlayışının sonucudur.

Devlet okullarında velilerin okul ve öğretmen tercihlerine göre yüksek kayıt ücreti talep edilmesi, eğitimdeki adalet ve eşitlik ilkelerine aykırı bir durumdur. Bu uygulamanın derhâl sonlandırılması, tüm öğrencilerin eşit şartlarda ve ücretsiz olarak nitelikli eğitime erişim hakkının korunması açısından önemlidir. Eğitimde yaşanan eşitsizliklerin önüne geçmek için piyasacı eğitim anlayışı terk edilmeli ve kamusal eğitim anlayışı benimsenmelidir.