Teklifin tümü üzerinde söz alan Yeni Yol Partisi Grup Başkanvekili Selçuk Özdağ, görüşülen kanun teklifi ile Devlet Denetleme Kuruluna (DDK) sınırsız yetki verildiğini savunarak, bu durumu eleştirdi.
En düşük emekli aylığının 14 bin 469 lira olmasını düzenleyen hükme değinen Özdağ, "Bugün en düşük emekli aylığı kesinlikle vatandaşlarımızın insanca ve adil yaşamalarını sağlayacak bir düzeyde değildir. Peki, 14 bin 469 lira çok mu iyi? Milyonlarca emekli alışveriş yapmayı unutmuş, pazara ayda bir gider olmuş, çocuklarına yardımı bırakın, torunlarına bir küçük hediye alamaz hale gelmiştir." ifadelerini kullandı.
İYİ Parti Samsun Milletvekili Erhan Usta, teklif ile Devlet Denetleme Kurulunun denetim yetkilerinin arttırılmak istendiğini ancak yetkilerin arttırılmasının gerekçesi olarak sağlam argümanların ortaya konulamadığını savundu.
Usta, "Emekli Yılı ilan edilen 2024 yılında iktidarın emeklileri perişan ettiğini" öne sürerek, en düşük emekli aylığını 4 milyon kişinin aldığını belirtti.
MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, en çok dar ve sabit gelirlileri olumsuz etkileyen enflasyonla mücadelenin kararlılıkla sürdürüldüğünü ifade ederek, "2022 yılında yüzde 64,3, 2023 yılında yüzde 64,8 gerçekleşen yıllık enflasyon, 2024 yılında yüzde 44,4'e gerilemiş olup enflasyondaki gerilemenin devam edeceği görülmektedir. Uygulanan politikaların temel amacı enflasyonun düştüğü, istikrarın pekiştiği bir ortamda kapsayıcı ve sürdürülebilir büyümeyle kalıcı sosyal refahı sağlamaktır." diye konuştu.
Enflasyonda düşüş olmakla birlikte fahiş fiyat ve stokçuluk konusundaki sıkıntıların devam ettiğini belirten Kalaycı, "Vatandaşlarımızın mağduriyetine yol açan kontrolsüz fiyat artışlarının önüne geçmek amacıyla piyasa denetiminin daha etkin hale getirilmesi gerekmektedir." dedi.
DEM Parti Van Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, "kanun teklifiyle Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun asli göreviyle hiçbir alakası olmayan birçok görevin, Fon'a yüklendiğini" iddia etti.
2025 yılı için en düşük emekli aylığının 14 bin 469 lira olarak belirlenmesinin müjde gibi sunulduğunu ifade eden Sayyiğit, "Açlık sınırının 21 bin 83 lira olduğu bir düzende buna müjde denilmez, açlığa mahkumiyet denilir." görüşünü ileri sürdü.
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, ülkede yaşamanın tesadüflere bağlı olduğunu ve Bolu Kartalkaya'daki otel yangınına ilişkin herkesin birbirini suçladığını söyledi.
CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, kanun teklifiyle Devlet Denetleme Kurulunun yetkilerinin genişletildiğini savunarak, bu durumu eleştirdi.
Teklifle TMSF'nin yetkilerinin artırıldığını da öne süren Emir, "Daha önce OHAL'de aldığınız, 6 yıl kullandığınız bir yetkiyi, 5 yıl daha kullanmak için yetki istiyorsunuz. Her defasında bir kişinin, kişilerin mallarına kayyum atama yetkisi istiyorsunuz. Bu da hukuk devletinde olacak bir şey değil." sözlerini sarf etti.
En düşük emekli aylığı tutarını eleştiren Emir, iktidara yönelik "14 bin 400 lirayla yaşamak nedir, bunu anlamaya çalışın. Milyonlarca emeklinin feryadını duyun." ifadelerini kullandı.
- "Aylık 1000 Türk lirası asgari ücret desteği sağlanması da amaçlanıyor"
Teklifin ilk imza sahibi AK Parti Osmaniye Milletvekili Seydi Gülsoy, Kartalkaya'daki otel yangınında hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yakınlarına sabır yaralılara acil şifalar diledi.
Gülsoy, son dönemde vatandaşlardan gelen talepler ile kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyaçlarının karşılanması için söz konusu düzenlemelere ihtiyaç duyulduğunu belirterek, "Kanun teklifimizle Anayasa Mahkemesince verilen iptal kararlarının oluşturacağı hukuki boşluğun doldurulması ve uygulamada yaşanabilecek tereddütlerin giderilebilmesi amacıyla çeşitli konularda düzenlemelerin hayata geçirilmesini amaçlamaktayız." dedi.
Teklif ile Devlet Denetleme Kurulu'nun dernek, vakıf, kooperatif ve birlikler üzerindeki yetki ve görevinin, Kanun'a ilave edildiğini belirten Gülsoy, şunları kaydetti:
"Teklifle yaşlılık, malullük, ölüm aylığı almakta olan emeklilerimiz ve hak sahiplerine dosya bazında 12 bin 500 Türk lirası olarak öngörülen aylık asgari ödeme tutarının TÜİK tarafından açıklanan en son temel yıllık tüketici fiyat genel endeksi değişim oranı olan yüzde 15,75 oranında arttırılarak 14 bin 469 lirasına yükseltilmesi amaçlanmaktadır. İşverenlere aylık 1000 Türk lirası asgari ücret desteği sağlanması da amaçlanmaktadır. Öngörülen destek sayesinde işverenlerin iş gücü maliyetinin düşürülmesi, istihdamı arttırmak ve kayıt dışı personel çalıştırılmasını azaltmak hedeflenmektedir."
Genel Kurulda, teklifin birinci bölümü üzerinde görüşmelere geçildi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı, AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş, Genel Kurulda, teklifin tümü üzerindeki görüşmelerin ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Elektrik Üretim Anonim Şirketine (EÜAŞ) ilişkin soruya yanıt veren Muş, EÜAŞ'ın Türkiye'deki elektrik üretiminin yüzde 16'sını sağladığını belirtti. Muş, "3 tane kömür santrali, 45 tane HES, 6 doğal gaz çevrim santrali bulunuyor." diye konuştu.
Milletvekillerinin, "İşsizlik Sigortası Fonu'nun işçiler için değil işverenler için kullanıldığına" yönelik eleştirilerde bulunduğunu aktaran Muş, teklifte özellikle çalışanları desteklemek için bir maddenin yer aldığına işaret etti.
Komisyon Başkanı Muş, İşsizlik Sigortası Fonu'nun kuruluş amacının pirim ödeyenlere işsiz kaldıkları dönemde ödeme yapmakla birlikte aynı zamanda istihdamı koruyucu ve artırıcı tedbirleri almak, iş gücünün niteliklerini artırmak, iş gücü piyasası araştırmaları yapmak olduğunu vurgulayarak şunları söyledi:
"İşsizlik Sigortası Fonu'nun varlığı 2024 yılı sonu itibarıyla 359 milyar liradır. Bu doğrultuda fondan yapılan harcamaların yüzde 60,7'si doğrudan iş gücüne ve işsizlere yönelik harcamalardır. Yüzde 35,69'u istihdamı korumaya ve artırmaya yönelik olarak ilave istihdamı sağlayan destek teşvik ödemelerini kapsamakta. Yüzde 3,61'i ise Fon yönetiminin ve vatandaşa yönelik sunulan hizmetlerin daha etkin sağlanabilmesini temin etmek amacıyla yapılan harcamalardan oluşmaktadır."
En düşük emekli aylığının 14 bin 469 liraya yükseltilmesine ilişkin de Muş, düzenlemenin 2025 yılı Ocak ödeme döneminden itibaren geçerli olacağını belirterek, "Teklifin Meclis'te kabul edilmesi ve yürürlüğe girmesi halinde herhangi bir hak kaybının söz konusu olmaması ve 2025 Ocak aylıklarının fark ödemelerinin yapılması öngörülmekte." dedi.
2024 yılı asgari ücret desteğine ilişkin de Muş, "2024 yılının 11 ayında asgari ücret desteğinden aylık ortalama 1 milyon 463 bin 933 iş yeri yararlanmış, toplam 45 milyar 760 milyon lira destek sağlanmıştır. Bu uygulamanın hayata geçirildiği 2016 yılından günümüze kadar ise toplam 131 milyar 190 milyon lira destek sağlanmıştır. Yapılan düzenlemenin maliyetinin aylık 5 milyar 260 milyon lira, yıllık ise 63 milyar 130 milyon lira olması öngörülmekte." diye konuştu.
- "3 kurum bu teklif içinde bulunmuyor"
Mehmet Muş, teklifin birinci bölümünün tümü üzerindeki görüşmelerin ardından da milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
"Teklifin TMSF'ye ilişkin hükmüyle belediye şirketlerine kayyım atanıp atanmayacağına" yönelik soru üzerine Muş, belediyeler bünyesinde işlenen suçların bu düzenleme kapsamında yer almadığını ifade etti. Muş, "TMSF'nin belediye başkanlıklarına ve şirketlerine kayyım olarak atanması, bu düzenleme kapsamında söz konusu değildir." dedi.
Asgari ücret işveren desteğinden yararlanamayan şirketlere ilişkin de Muş, "Sadece belediye şirketleri değil, burada Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve İl Özel İdarelerinin şirketleri de var. Diğer sigorta prim ve teşvik desteklerinde olduğu gibi kamu kurum ve kuruluşlarının asgari ücret desteğinden faydalanmaması, bu yolla kamuya istihdamın desteklenmesi için teşvik veya destek ödemesinin önüne geçilmesi amaçlandığı için saydığımız 3 kurum bu teklif içinde bulunmamaktadır." ifadesini kullandı.
Genel Kurulda daha sonra teklifin maddeleri üzerinde görüşmelere geçildi.
TBMM Başkanvekili Celal Adan, düzenlemenin birinci maddesi üzerindeki önergenin oylaması öncesinde yapılan iki yoklamada da toplantı yeter sayısı bulunamaması üzerine birleşimi, saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.
