İşgücü Uyum Programı Bu Hâliyle Okulların Sorununu Çözemiyor

Okulların personel ihtiyacı, kadrolu memur statüsünde personelle karşılanamadığından vazgeçilemez nitelikteki hizmetler, okul-aile birlikleri tarafından yapılan veya İŞKUR yönetimindeki geçici istihdam programlarıyla yürütülmeye çalışılmaktadır. Okul-aile birliklerinin gelirlerinin veya il özel idaresinden aktarılan kaynakların yetersizliği nedeniyle yardımcı personel ihtiyacı bu yıla kadar İŞKUR bünyesindeki Toplum Yararına Program (TYP) kapsamında karşılanmaktaydı. 2024-2025 eğitim-öğretim yılından itibaren İşgücü Uyum Programı (İUP) kapsamında personel ihtiyacı karşılanacaktır. İUP’de ise haftada üç gün ve azami 22,5 saat çalışma süresi öngörülmüş olup bu kısıtlı çalışma süresiyle okulun hizmetlerinin görülemeyeceği açıktır. 

İUP’nin iş güvencesinden yoksun, adil ve yeterli bir gelir getirmeyen, sosyal güvencesiz bir çalışma biçimi olduğu, bu hâliyle okulların personel ihtiyacına kalıcı ve sürdürülebilir bir çözüm sunamamanın ötesinde başlı başına bir emek sömürüsü biçimi olduğu görülmektedir. 

Şimdiye kadar programa yeterli oranda başvurunun olmaması, kısmi süreli bir çalışma öngören, asgari ücretin altında bir gelir sunan, sosyal güvencesiz çalışma biçiminin talep görmediği, dolayısıyla okulların temizlik, güvenlik gibi ihtiyaçlarının karşılanmasında işlevsel bir yol olmayacağı belli olmuştur. Yine İUP’de öngörülen kısmi süreli çalışmanın, okulların temizlik başta olmak üzere ihtiyaç duyulan hizmetlerin sürekliliğiyle uyumlu olmadığı, haftada birkaç saatlik bir çalışmayla gerekli hizmetin verilemeyeceği açıktır. 

Millî Eğitim Bakanlığı, programın yetersizliğini ve yol açtığı olumsuz sonuçları gözeterek soruna ivedilikle müdahale etmeli; temizlik ve güvenlik başta olmak üzere, yardımcı hizmetler için gerekli personel ihtiyacının il veya ilçe millî eğitim müdürlükleri eliyle hizmet alımı yoluyla karşılanmasını sağlamalı ya da istihdam için gerekli kaynakları okullara aktarmalıdır. 

EĞİTİM BİR SEN

İşgücü Uyum Programı (İUP) nedir?

Özel politika gerektiren gruplar başta olmak üzere işsizlerin işgücü piyasasına geçişini sağlayacak bilgi, beceri, çalışma alışkanlığı ve disiplinini kazandırmak üzere Türkiye İş Kurumu tarafından aktif işgücü hizmetleri kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile iş birliği yapılarak düzenlenen programlardır.

 

İUP Katılım Şartları Nelerdir?

1. a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
2. b) Kuruma kayıtlı olmak,
3. c) 18 yaşını tamamlamış olmak,

ç) Yaşlılık veya malullük aylığı almamak,

1. d) Program talep tarihinden önceki bir yıl içerisinde ve programın fiilen başlayacağı tarihe kadar yüklenicinin veya bağlı, ilgili, ilişkili ve yan kuruluşlarının çalışanı olmamak,
2. e) Başvuru tarihinden önceki son bir aylık sürede 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi kapsamında sigortalı olarak bildirilmemiş olmak veya sigortalı sayılmamak,
3. f) Başvuru tarihi itibarıyla 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesi kapsamında sigortalı olarak bildirilmemiş olmak veya sigortalı sayılmamak,
4. g) Hane gelir şartını sağlamak,

ğ) Kurum tarafından sunulan aktif işgücü veya işsizlik sigortası programlarının yararlanıcısı olmamak,

şartları aranır.

İUP Uygulanabilecek Faaliyet Alanları Nelerdir?

1. a) Engelli, yaşlı ve hasta bakımına yönelik faaliyetlerin desteklenmesi,
2. b) Çocuk bakım işlerine yönelik faaliyetlerin desteklenmesi,
3. c) Tarımsal üretim uygulamalarının ve hayvancılık faaliyetlerinin desteklenmesi faaliyetleri,

ç) Ağaçlandırma faaliyetlerinin desteklenmesi,

1. d) Kamusal alanların temizlik, bakım ve onarım faaliyetlerinin desteklenmesi,
2. e) Geri dönüşüm ve atık imha faaliyetlerinin desteklenmesi,
3. f) Parkların ve yeşil alanların korunması ve geliştirilmesi faaliyetlerinin desteklenmesi,
4. g) Biyolojik çeşitliliğin korunması ve doğal yaşam alanlarının restorasyon faaliyetlerinin desteklenmesi,

ğ) Spor ve kültür faaliyetlerinin desteklenmesi,

1. h) Kurum tarafından belirlenecek ve kamu kurum ve kuruluşlarıyla yürütülebilecek diğer faaliyetlerin desteklenmesi,

 

İUP Katılımcılarına Verilecek Eğitimler Nelerdir?

1. a) İş sağlığı ve güvenliği eğitimi
2. b) Bağımlılıkla mücadele eğitimi
3. c) İş arama becerisinin geliştirilmesi eğitimi

ç)İş ahlakı, motivasyon ve stres yönetimi eğitimi

1. d) Kişiler arası ilişkiler ve etkili iletişim eğitimi
2. e) Finansal okuryazarlık eğitimi
3. f) Genel Müdürlük tarafından Kurumun tanıtımı ve İUP hakkında katılımcıların bilgilendirilmesi başta olmak üzere katılımcıların niteliğinin geliştirilmesine yönelik olarak talebin uygun bulunması ve ödenek tahsis edilmesi aşamasında belirlenebilecek diğer eğitimler
4. g) Yüklenici kamu kurumunun faaliyet alanına yönelik olarak belirleyeceği diğer eğitimler

Katılımcılara Hangi Ödemeler Yapılmaktadır?

Katılımcılara katılım sağladıkları günler için olarak Yönetim Kurulu tarafından 2024 yılı için belirlen 566,73 TL cep harçlığı ödenir.
 

Katılımcılar için Ödenecek Sosyal Güvenlik Primleri Nelerdir?

Katılımcıların programa katılım sağladıkları günler için 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında ortaya çıkacak  %5,5 oranında sosyal güvenlik prim giderleri ödenir

 

Hangi Kurumlarla İUP Uygulanabilir?

Tüm kamu kurum ve kuruluşları ile iş birliği yöntemiyle program uygulanabilir.

İUP Uygulama Süresi Kaç Aydır?

Program süresi en fazla 10 aydır.
 

İUP’de Haftalık Yararlanma Süresi Ne Kadardır?

Programın ilk dört haftası 5 gün ve 37,5 saat olarak uygulanır. Devam eden haftalarda 3 gün ve 22,5 saat olarak uygulanır.

 

Bir Katılımcı İUP’den En Fazla Ne Kadar Süreyle Yararlanabilir?

Bir katılımcı, İşgücü Uyum Programından toplamda en fazla 140 fiili gün yararlanabilir.

Özel Politika Gerektiren Gruplar nelerdir?

1. a) Kadınlar
2. b) Engelliler
3. c) Eski hükümlüler

d)Terörle mücadelede malul sayılmayacak şekilde yaralananlar

1. e) Hane Bazlı İzleme Sistemi kapsamında olanlar

İUP’de İzin Süresi Ve Devamsızlık Hakkı Ne Kadardır?

Katılımcılar yükleniciye bilgi vermek ve onay almak kaydıyla; katılım günü olarak belirlenen günler için program süresinin 6 aya kadar olması durumunda 7, daha uzun süreli olması durumunda ise 10 güne kadar izin kullanabilir. Sağlık sorunları, evlenme, doğum ve birinci derece yakınlarının vefatı ve benzeri durumlar da izin süresi kapsamında değerlendirilir. Katılımcıların izin kullandıkları günler için cep harçlığı ve sosyal güvenlik prim ödemesi yapılmaz.

Katılımcılar Nasıl Seçilmektedir?

İl müdürlüğü katılımcı seçiminde kullanacağı yöntemi programın ilanında belirtir. Katılımcı seçiminde liste yönteminin kullanılmasına karar verilmesi durumunda programın niteliği, başvuranların sosyo-ekonomik koşulları ve benzeri hususlar gözetilirek katılımcılar belirlenir.

İUP katılımcıları öncelikle özel politika gerektiren gruplar arasından seçilir.  Bu kapsamda liste ayrımına gidilmiş olup aşağıdaki gruplar Özel Politika Listesi, bunlar dışında kalanlar Harici Liste olacak şekilde tasnif edilmektedir. Aşağıdaki grupların hepsi Özel Politika Listesi’ne dâhil edilecek olup, gruplar arasında herhangi bir öncelik sıralaması bulunmamaktadır; Özel Politika Listesi’ndeki başvuranlar tamamlanmadan Harici Liste’de yer alan başvuranlar yararlanıcı olamayacaktır.

1. a) Kadınlar
2. b) Engelliler
3. c) Eski hükümlüler

d)Terörle mücadelede malul sayılmayacak şekilde yaralananlar

1. e) Hane Bazlı İzleme Sistemi kapsamında olanlar

Başvuru tarihindeki AKS’ye göre aynı adreste ikamet edenlerin, programa başlangıç tarihi dikkate alınarak ulaşılabilen en yakın döneme ait gelir getirici bir işte çalışma sonucu elde ettikleri aylık toplam kazançlarının asgari ücret tespit komisyonu tarafından belirlenen bir aylık asgari ücretin net tutarının iki (2) katını aşması halinde söz konusu adreste ikamet eden kişiler programa katılamaz. Yurtlar ve sığınma evleri ve benzeri toplu yaşam alanlarında ikamet edenler ile 8/03/2012 tarihli ve 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında kimlik bilgileri gizlenenler için bu şart aranmaz.

Katılımcı Yasaklılık Durumları Nelerdir Ve Yasaklılık Süresi Ne Kadardır?

• Mazeretsiz olarak İUP’den ayrılanlar veya kendi kusuru nedeniyle ilişiği kesilenler, son yararlanma tarihi üzerinden 12 ay geçmedikçe yeni bir İUP’ye başvuramaz.
• Yararlandığı İUP bittikten sonra Kurum tarafından teklif edilen niteliklerine uygun en az iki iş teklifini mazeretsiz olarak kabul etmeyenler, son yararlanma tarihi üzerinden 12 ay geçmedikçe yeni bir İUP’ye başvuramaz.
• Devam ettiği bir İUP’den mazeretli ya da mazeretsiz ilişiği kesilen katılımcı aynı İUP’ye tekrar katılamaz.

Yüklenici Sorumlulukları Nelerdir?

• Katılımcıların uygun nitelikte olmamalarından kaynaklanacak sonuçlardan ya da görevli oldukları alanlara ve üçüncü kişilere verecekleri zararlardan yüklenici sorumludur.
• Katılımcılara ait adli sicil kaydı, sağlıkla ilgili olarak çalışmaya engel bir durum olmadığına dair belgelerin ve programın niteliğine uygun diğer belgelerin talep edilmesinden ve kontrolünden yüklenici sorumludur.
• Katılımcıların devamsızlık sınırlarını aşmaları azami süreden fazla programa katılmaları ya da yüklenicinin herhangi bir sorumluluğunu yerine getirmemesi nedenleriyle katılımcıya yapılan fazla ödemelerden yüklenici sorumludur
• Yüklenici, katılımcıları mevcut çalışanlarını ikame etmek amacıyla görevlendiremez.
• İUP talep tarihinden önceki bir yıl içerisinde ve programın fiilen başlayacağı tarihe kadar yüklenicinin veya bağlı, ilgili, ilişkili ve yan kuruluşlarının çalışanı olan kişiler programdan yararlanamazlar.
• Katılımcıların sigortalılık bildirim ve tescil işlemleri yüklenici tarafından gerçekleştirilir. Bu kapsamdaki bildirge ve belgelerin geç tesliminden doğacak idari para cezası, gecikme zammı, gecikme cezası ve benzeri her türlü zarardan yüklenici sorumludur.
• Katılım şartları ve ilgili mevzuatta belirlenen diğer tüm şartlara ilişkin bilgi ve belge kontrolünden yüklenici sorumludur. Yüklenici tarafından söz konusu bilgi ve belge kontrol yükümlülüğünün yerine getirilmesi amacıyla katılımcılardan katılım şartlarına yönelik belge talep edilebilir. Yüklenicinin bu sorumluluğunu yerine getirmemesinden kaynaklı oluşabilecek her türlü fazla veya yersiz ödeme yükleniciden ödeme tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte tahsil edilir.
• Yüklenici; programların uygulanması sırasında iş sağlığı ve güvenliği açısından gerekli önlemleri almak ve bu kapsamdaki yükümlülükleri yerine getirmek, buna ilişkin tüm araç ve gereçleri bulundurmak ve iş kazası ve meslek hastalıklarında resmî kurumlara yapılması gerekli bildirimleri süresi içinde yapmakla ve durumu İl Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür.
• Engellilerin, programlara katılımını sağlamak üzere program uygulanacak alanların erişilebilirliğinde gerekli önlemleri almak ve eğitimlerin takibinde engellilerin ihtiyaç duyduğu teknolojik ekipmanları temin etmek yüklenicinin sorumluluğundadır.

Katılımcılar Programa Devam Ederken Başka Bir İşte Çalışabilir Mi?

Katılımcılar programa devam ederken sürede 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi kapsamında sigortalı olarak başka bir iş yerinde çalışabilir. Ancak katılımcıların programa devam ederken başka bir yerde sigortalı olması nedeniyle oluşabilecek sosyal güvenlik prim borcundan Kurum sorumlu tutulamaz.