Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu, Ortak Türk Alfabesi ile ilgili bildiri yayımladı

Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu, Ortak Türk Alfabesi'nin hazırlanmasında Türk dillerinin dilsel özelliklerinin dikkatle ele alındığını ve farklı fonetik özelliklerin tek bir alfabe çerçevesinde temsil edilmesine özen gösterildiğini açık

Komisyon, 9-11 Eylül tarihlerinde Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de yapılan toplantıda üzerinde anlaşılan Ortak Türk Alfabesi'ne ilişkin bildiri yayımladı.

Bildiride, komisyonun Nahçıvan Anlaşması ve Türk Dünyası 2040 Vizyonu'nda belirtilen ve Türk halkları arasında iletişimi kolaylaştırma, alfabe ve terminolojide birlik sağlamayı amaçlayan hedefler doğrultusunda oluşturulan Ortak Türk Alfabesi için özenle çalıştığı belirtildi.

Komisyonun ortak alfabe girişimiyle ilgili çeşitli hususlar üzerinde kapsamlı tartışmalar yürüttüğü belirtilen bildiride, 1991'de bilim insanları tarafından önerilen, Türk dillerinin fonetik çeşitliliğini barındıran, öğrenme ve kullanım kolaylığı sağlayan 34 harfli Latin tabanlı Ortak Türk Alfabesi projesinin gözden geçirildiği hatırlatıldı.

Çağdaş dilbilimsel araştırmalara dayalı yaklaşımla hem 34 harfli Ortak Türk Alfabesi projesinin güçlü yönlerine hem de iyileştirilmesi gereken alanlara odaklanıldığı aktarılan bildiride, "Türk dillerinin kendine özgü dilsel özelliklerini dikkatle ele aldık ve kapsayıcılığın önemini vurgulayarak farklı fonetik özelliklerin tek bir alfabe çerçevesinde temsil edilmesine özen gösterdik. Her farklı fonemin tek bir harfe karşılık gelmesi gerektiği ilkesinden hareketle, anlaşılırlığı en üst düzeye çıkaran ve tüm konuşmacılar için daha kolay öğrenmeyi ve kullanmayı sağlayan bir alfabe oluşturmayı amaçladık." ifadeleri yer aldı.

Bildiride, komisyonun, temel Latin alfabesinde bulunmayan sesleri doğru bir şekilde temsil etmek için özel karakterlerin dahil edilmesinin gerekliliğini kabul ederek bu işaretlere yönelik standart bir yaklaşım üzerinde mutabakata vardığı kaydedildi.

Bildirinin temel amacının komisyon tarafından varılan anlaşmayı resmileştirmek ve Latin temelli Ortak Türk Alfabesi'nin kabulünü teyit etmek olduğu ifade edildi.

İlgili tüm paydaşlara, kabul edilen Ortak Türk Alfabesi'ni destekleme çağrısı yapılan bildiride, ortak alfabenin Türk Devletleri Teşkilatının her üye ülkesi ve gözlemcisinin ilgili kurumlarına dağıtılacağı belirtildi.

Kabul edilen Ortak Türk Alfabesi şöyle:

	IPA	ST			IPA	ST			IPA	ST
Aa	[ɑ]	[ɑ]		Iı	[ɯ]	[y]		Rr	[r]	[r]
Bb	[b]	[b]		İi	[i]	[i]		Ss	[s]	[s]
Cc	[ʤ]	[ǯ]		Jj	[ȝ]	[ž]		Şş	[ʃ]	[š]
Çç	[ʧ]	[č]		Kk	[k]	[k]		Tt	[t]	[t]
Dd	[d]	[d]		Qq	[q]	[q]		Uu	[u]	[u]
Ee	[е]	[e]		Ll	[l]	[l]		Ūū	[ʊ]	[ū]
Әә (Ää)	[æ]	[ä]		Mm	[m]	[m]		Üü	[ʏ]	[ü]
Ff	[f]	[f]		Nn	[n]	[n]		Vv	[v]	[v]
Gg	[g]	[g]		Ññ	[ŋ]	[ŋ]		Yy	[j]	[j]
Ğğ	[ɰ]	[ɣ]		Oo	[о]	[о]		Zz	[z]	[z]
Hh	[h]	[h]		Öö	[œ]	[ö]
Xx	[χ]	[x]		Pp	[p]	[p]

IPA: Uluslararası Fonetik Alfabe

ST: Sovetskaya Tyurkologiya Yayın Kurulu tarafından kabul edilen Latin harflerine dayalı Uluslararası Fonetik Transkripsiyon (1974)

Mamatovic’e yeni görevinde başarılar dileyen Geylan, “Kardeş ülkemiz Kırgızistan bizim için çok kıymetlidir. Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan öncülüğünde 2006 yılında kurulan Uluslararası Avrasya Eğitim Sendikaları Birliği, bugün 10 kardeş ülke ile yoluna büyüyerek devam etmektedir. Kardeş ülkelerimizin eğitim sendikası temsilcileri ile yılda iki kez buluşarak, gücümüze güç katıyor, iş birliğinde bulunarak, eğitim ve bilim çalışanlarına yönelik uluslararası düzeyde çalışmalar yaparak, ortak bir dil üzerinden taleplerimizi gündeme taşıyoruz” dedi.

Türk Dünyasının, Türk halklarının ortak kültür, tarih ve dil bağlarına dayanan bir kavram olduğuna vurgu yapan Geylan, bu noktada ortak alfabe kararının önemine dikkat çekti. Geylan, “Umuyoruz ki, ortak alfabenin ardından ortak müfredat ve ortak ders kitapları konuları da gündeme gelecektir. Bu anlamda birliğimizin milli ve tarihi bir görev ifa edeceğine inanıyorum. Bu noktada en güçlü partnerimizden birisi de Kırgızistan Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Çalışanları Sendikasıdır. Çok güzel ve başarılı hizmetlere hep beraber imza atacağımıza inanıyorum” diye konuştu.

UAESEB’in Ziya Gökalp’in vefatının 100. Yılı anısına 21-24 Kasım 2024 tarihinde 5.Uluslararası Türk Dünyası Eğitim Bilimleri ve Sosyal bilimler Kongresi yapılacağını da hatırlatan Geylan, “Bu kongre, Türk dünyasının ortak değerlerine ve birbirine olan bağlılığına vurgu yaparak, bilimin ve eğitimin bu süreçteki kritik rolünü de öne çıkaracaktır. Türk dünyasının bilim ve eğitim alanında ortak bir vizyona sahip olması, bölgesel ve küresel anlamda daha fazla işbirliği ve başarıya yol açacaktır. Bu minvalde, sizleri de aramızda görmekten mutluluk duyacağız” dedi.