Türkiye Cumhuriyeti’nin kolaylaştırıcılığıyla Etiyopya ve Somali’nin Ankara Bildirisi
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan, Somali Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti Başbakanı Sayın Abiy Ahmed Ali'yi 11 Aralık 2024 tarihinde Ankara'da ağırlamıştır.
Dostane bir ortamda gerçekleştirilen toplantı, açık ve yapıcı bir görüşmeye olanak sağlamıştır.
Somali ve Etiyopya Liderleri birbirlerinin egemenlik, birlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğünün yanı sıra uluslararası hukuk, Birleşmiş Milletler Şartı ve Afrika Birliği Kurucu Antlaşması'nda yer alan ilkelere saygı ve bağlılıklarını teyit etmişlerdir.
Taraflar, dostluk ve karşılıklı saygı ruhu içerisinde, görüş ayrılıkları ve tartışmalı meselelerden vazgeçip geride bırakma ve ortak refah doğrultusunda iş birliği içerisinde kararlılıkla ilerleme konusunda mutabık kalmışlardır.
Somali, Etiyopya askerlerinin Afrika Birliği Harekâtlarındaki kayıplarını tanır.
Taraflar, Somali Federal Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğüne saygı gösterirken Etiyopya'nın denize ve denizden güvenli erişiminden sağlanabilecek çeşitli potansiyel yararları tasdik etmişlerdir.
Ayrıca, Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti'nin, Somali Federal Cumhuriyeti'nin egemen yetkisi altında, denize ve denizden güvenilir, emniyetli ve sürdürülebilir erişimden yararlanmasına olanak tanıyacak sözleşme, kiralama ve benzeri yöntemler de dahil olmak üzere ikili anlaşmalar yoluyla karşılıklı olarak avantajlı ticari düzenlemeleri sonuçlandırmak için yakın bir şekilde birlikte çalışma konusunda mutabık kalmışlardır.
Taraflar, bu amaçlar doğrultusunda ve Türkiye'nin kolaylaştırıcılığında en geç Şubat 2025 sonuna kadar iyi niyetle teknik müzakerelere başlamaya ve dört ay içinde sonuçlandırıp imzalamaya karar vermişlerdir.
Taraflar, bu taahhütlerin uygulanmasında Türkiye'nin desteğini memnuniyetle karşılamış ve söz konusu taahhütlerin yorumlanması ve uygulanmasına ilişkin her türlü görüş ayrılığını diyalog yoluyla ve gerektiğinde Türkiye'nin desteğiyle barışçıl bir şekilde çözme taahhüdünde bulunmuşlardır.
Taraflar, Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a bu girişim ve sürece yönelik devam eden bağlılığı için şükranlarını ifade etmişlerdir.
İletişim Başkanı Altun'dan "Ankara Bildirisi"ne ilişkin açıklama
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Türkiye Cumhuriyeti'nin arabuluculuğuyla yayınlanan Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti ve Somali Federal Cumhuriyeti’nin Ankara Bildirisi hakkında sosyal medya hesabından açıklamalarda bulundu. İletişim Başkanı Altun mesajında şu ifadelere yer verdi:
Türkiye’nin kolaylaştırıcılığıyla Somali Federal Cumhuriyeti ve Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti arasında imzalanan Ankara Bildirisi, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde Türkiye’nin yürüttüğü barış diplomasisinin en güzel örneklerinden biri olmuştur.
Çok boyutlu ve birçok bölgede yürüttüğümüz barışçıl diplomatik faaliyetler ve arabuluculuk çabaları, dünya barışına çok büyük katkılar sunmaktadır.
Somali ve Etiyopya arasında imzalanan Ankara Bildirisi ayrıca, Türkiye’nin Afrika’daki halkların ve devletlerin nezdinde sahip olduğu güvenilir konumun önemli bir tezahürüdür.
Sayın Cumhurbaşkanımızın yürüttüğü lider diplomasisinin, bölgesel ve küresel anlamda sürdürülebilir barışa yaptığı ve yapacağı katkılar, tüm dünya tarafından takdirle karşılanmakta, insanlık için yeni umutlara ve fırsatlara kapı aralamaktadır.
Türkiye ara buluculuğuyla Somali ve Etiyopya arasında varılan bu mutabakatın başta iki dost ülke olmak üzere tüm bölgeye, kıtaya ve dünyamıza barış, huzur ve istikrar getirmesini temenni ediyoruz.
Sayın Cumhurbaşkanımızın etkin arabuluculuğunda Somali Cumhurbaşkanı Sayın Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Sayın Abiy Ahmed’in katılımlarıyla bugün ülkemizde gerçekleştirilen ve Ankara Bildirisi ile nihayete kavuşan barış diplomasisi bunu tüm dünyaya bir kez daha gösterdi. Türkiye, güçlü lider diplomasisi ile küresel krizlerin çözüme kavuştuğu ülke konumunu sürdürecektir.
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile Ortak Basın Toplantısı https://t.co/3yetwpVxgt
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) December 11, 2024
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed’i ülkemizde ağırlamaktan büyük bir memnuniyet duydum.
Somali ve Etiyopya’nın ülkemize duyduğu güven neticesinde, yaklaşık 8 ay önce başlattığımız Ankara Süreci’nde bu akşam önemli bir aşamaya geldik. Birtakım kırgınlıkları ve yanlış anlamaları beraberce aşmak suretiyle Somali ve Etiyopya arasında barış ve iş birliğine dayalı yeni bir başlangıcın ilk adımını atmış olduk. Ülkelerin egemenliği, birliği ve toprak bütünlüğünün sağlanmasına yönelik ilkesel tutumumuzun bir sembolü olarak Afrika’nın bu güzide köşesinde barış ve istikrarın sağlanması, temel beklentimizdir. Her iki ülkenin değerli katkılarıyla bugün mutabık kaldığımız ortak bildiri metnini ortaya çıkardık. Bu ortak bildiri geçmişe değil geleceğe odaklanmakta, bizim için çok önem taşıyan bu iki dost ülkenin bundan sonra inşa edeceği ilkeleri kayda geçirmektedir. Büyük özverilerle bu tarihî uzlaşıya vardıkları için değerli kardeşlerimi gönülden tebrik ediyor, kendilerine yapıcı tutumlarından dolayı teşekkür ediyorum. Bu akşam mutabık kalınan ortak bildirinin, önümüzdeki dönemde karşılıklı saygı temelinde bölgede iş birliği, ekonomik kalkınma ve refah için sağlam temel oluşturacağına inanıyorum. Bundan sonra atacağımız adımları birlikte kararlaştırıp bölge insanının huzur ve refahını artıracak projeleri beraberce hayata geçireceğiz.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Somali Cumhurbaşkanı Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Ahmed ile ortak basın toplantısında konuştu
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile ortak basın toplantısı düzenledi.
Konuklarını ve heyetlerini Türkiye'de ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek sözlerine başlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Somali ve Etiyopya'nın Türkiye'ye duydukları güven neticesinde yaklaşık 8 ay önce başlatılan Ankara Süreci'nde önemli bir aşamaya gelindiğini bildirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Böylece birtakım kırgınlıkları ve yanlış anlamaları beraberce aşmak suretiyle Somali ve Etiyopya arasında barış ve işbirliğine dayalı yeni bir başlangıcın ilk adımını atmış olduk. Ülkelerin egemenliği, birliği ve toprak bütünlüğünün sağlanmasına yönelik ilkesel tutumumuzun bir sembolü olarak, Afrika'nın bu güzide köşesinde barış ve istikrarın sağlanması temel beklentimizdir." ifadelerini kullandı.
Mayıs ayından itibaren tarafların rızasıyla dışişleri bakanlarının iki defa Ankara'da, bir kere de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu vesilesiyle Türkevi'nde bir araya geldiklerini hatırlatan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti:
"Yüz yüze yapılan bu toplantıların yanı sıra birçok kez de telefon irtibatımız oldu. Tüm bu süreç boyunca tarafların hassasiyetlerini, önceliklerini ve beklentilerini dikkatle dinledik. Her iki ülkenin değerli katkılarıyla da bugün mutabık kaldığımız ortak bildiri metnini ortaya çıkardık. Bu ortak bildirileri, geçmişe değil geleceğe odaklanmakta, bizim için çok önem taşıyan bu iki dost ülkenin bundan sonra inşa edecekleri ilkeleri kayda geçirmektedir. Büyük özverilerle bu tarihi uzlaşıya vardıkları için değerli kardeşlerimi gönülden tebrik ediyor, kendilerine yapıcı tutumlarından dolayı teşekkür ediyorum."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Somali ve Etiyopya'nın bulunduğu bölgenin, geçmişte birçok haksızlığa uğramasına ve ciddi çatışmalara sahne olmasına rağmen tarihte parlak dönemler yaşamış ve insanlığa önemli katkılar yapmış bir coğrafya olduğuna işaret etti.
Bölge insanının zorlukların üstesinden gelme bilgeliğini hep gösterdiğine dikkati çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Biraz önce mutabık kalınan ortak bildirinin önümüzdeki dönemde karşılıklı saygı temelinde bölgede işbirliği, ekonomik kalkınma ve refah için sağlam temel oluşturacağına inanıyorum. Bu aynı zamanda devlet adamlarının gelecek nesillere karşı görev ve sorumluluğudur. Burada ilan ettiğimiz uzlaşı böylesi bir vizyonun ürünüdür. Bundan sonra atacağımız adımları birlikte kararlaştırıp, bölge insanının huzur ve refahını arttıracak projeleri beraberce hayata geçireceğiz." diye konuştu.
"Bu dünya hepimize yeter"
Somali Cumhurbaşkanı Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Ahmed'e teşekkürlerini sunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:
"Özelikle Etiyopya'nın denize açılma talepleri doğrultusunda inşallah bugünkü yaptığımız ilk toplantıdan sonra bunun devamını da yapıp, denize açılma konusunda Şeyh Mahmud kardeşimin de gereken ilgi, alaka ile desteği vereceğine inanıyorum. Bu dünya hepimize yeter. Burada hep birlikte yerimizi muhakkak inşallah alacağız ve bunun adımlarını da beraber inşallah atacağız."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, basın toplantısının ardından araçlarına kadar eşlik ettiği Mahmud ve Ahmed'i Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nden uğurladı.
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud: "Türkiye'nin gayretlerine müteşekkiriz”
Somali Cumhurbaşkanı Mahmud, ülkesi ile Etiyopya arasındaki anlaşmazlığın çözülmesi konusunda sunduğu gayretler için Türkiye'ye ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'a teşekkür ederek, "Bir açıdan bu bir son çünkü bizim anlaşmazlıklarımıza bir son getiriyor. Son zamanlarda Etiyopya ve Somali iki komşu ülke." dedi.
İki ülkenin de ortak çıkarlara sahip olduğunu vurgulayan Somali Cumhurbaşkanı Mahmud, "Türkiye'nin gayretlerine müteşekkiriz. Somali, Etiyopya'nın gerçek dostu olacaktır, gelecekte ve önümüzdeki yıllarda da. Bu ilişkinin halklarımız için faydası olmalı. Bölgemize barış ve istikrar bizim için ve halklarımız için ilk öncelik." diye konuştu.
Somali Cumhurbaşkanı Mahmud, iki ülkenin çıkarları için ilerleme konusunda ortak fırsatlar olduğuna dikkati çekerek, Somali'nin, bu konuda Etiyopya liderliğiyle ve halkıyla çalışmaya hazır olduğunu söyledi.
Etiyopya Kuvvetlerinin Somali'deki fedakârlıklarını ve kayıplarını tanıdığını, geçmiş Afrika Birliği misyonlarının da önceki yıllarda kayıpları olduğunu hatırlatan Somali Cumhurbaşkanı Mahmud, şunları kaydetti:
"Bu da aslında insanlarımızın ne kadar birbirine bağlı olduğunu gösteriyor ve gösterecek. Bunun yanı sıra Etiyopya ve Somali çok fazla ortak noktaya sahip. Farklılıklarımız sınırlı, ortak noktalarımız çok yüksek. Çabalayacağız ve elimizden gelen her şeyi yapacağız. Halklarımız için barışçıl bir şekilde olması için elimizden geleni yapacağız. Bölgemizin bizim işbirliğimize ihtiyacı var."
Somali Cumhurbaşkanı Mahmud, Afrika Boynuzu'nun çok hassas bir bölge olduğunu vurgulayarak, hem Etiyopya'nın hem Somali'nin birlikte çalışmaya ihtiyaç duyduğunu, böylelikle ortak fayda sağlayabileceğini, refah için çok fırsat olduğunu ve bunun birlikte başarılacağını bildirdi.
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed: “Recep Tayyip Erdoğan'a, hükûmetine ve Türkiye halkına teşekkürlerimi sunuyorum”
Etiyopya Başbakanı Ahmed de konuşmasında, Afrika Boynuzu bölgesinde barış ve istikrarın sağlanması için gösterdiği gayretlerden dolayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a, hükümetine ve Türkiye halkına teşekkürlerini sundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın inisiyatif alarak Etiyopya ve Somali arasındaki uzlaşma görüşmelerini başlattığını belirten Ahmed, tarafların geçmişte dışişleri bakanları düzeyinde görüşmeler yaptığını hatırlattı.
Etiyopya Başbakanı Ahmed, "Bu çabalar bugünkü toplantıya bizi getirdi ve liderler düzeyinde bu toplantıyı gerçekleştirdik." ifadesini kullanarak, geçen yıllar içinde taraflar arasında oluşan yanlış anlaşılmaları ele aldıklarını kaydetti.
Etiyopya ve Somali arasındaki ilişkinin uzun geçmişe dayandığına işaret eden Etiyopya Başbakanı Ahmed, "Biz sadece komşu ülkeler değiliz, aynı zamanda kardeşiz. Bizim kan bağımız var, bizim kaderimiz kan bağıyla bağlı. Etiyopya ve Somali ortak tarihe, dile ve kültüre sahip ama aynı zamanda kan fedakârlığıyla da kardeşiz." dedi.
Etiyopya Başbakanı Ahmed, binlerce Etiyopyalı askerin Somali devletinin güvenliğini sağlamak ve ülkeyi teröristlerden korumak için hayatını kaybettiğini vurguladı.
Görüşmeleri kolaylaştırmak için çaba sarf edenlere teşekkür eden Etiyopya Başbakanı Ahmed, "Bizimki tabii ki üçüncü taraf müdahalesine gerek olmadan da yürütülebilecek bir aile diyaloğuydu aslında. Geçtiğimiz 6 yıl içinde Etiyopya, bölgesel entegrasyon konusundaki taahhüdünü yineledi; sadece sözlerle değil, somut adımlarla bunu gösterdi." dedi.
Etiyopya Başbakanı Ahmed, Etiyopya hükümetinin Afrika Boynuzu bölgesindeki istikrarsızlıktan oldukça muzdarip olduğunu, barış ile büyüme konusunda ortak paydada olduklarını ve karşılıklı kalkınmaya ihtiyaç duyduklarını dile getirdi.
"Etiyopya, denizlere güvenli ve güvenilir erişim istemektedir. Bu, bütün komşularımız için de faydalı olacaktır. Büyümekte olan nüfusumuzla birlikte ekonomimize olan talep de bu erişimi gerektirmektedir." ifadelerini kullanan Etiyopya Başbakanı Ahmed, ülkesinin ekonomik dinamizminin, büyümesinin ve olumlu çabalarının sürdüğünü söyledi.
Etiyopya Başbakanı Ahmed, "Bizim olumlu gelişmelerimiz bütün Afrika Boynuzu bölgesine fayda sağlayacaktır. Dolayısıyla bu gayretler şüphe değil, iş birliği ruhu içinde yürütülmelidir." diyerek, yürüttükleri yapıcı görüşmelerin kendilerini yeni yıla işbirliği ve dostluk ruhuyla sokacağı değerlendirmesinde bulundu.
Etiyopya Başbakanı Ahmed, Somali Cumhurbaşkanı Mahmud'a da toplantıyı "kazan kazan yaklaşımıyla sonlandırdığı için" teşekkür etti.
