TBMM Başkanvekili Önder, gündeme geçmeden önce, 6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerde hayatını kaybedenleri andı, yakınlarına başsağlığı diledi.
Geride bırakılan enkazın bu ülkenin en öncelikli meselesi olduğunu vurgulayan Önder, Türkiye'nin deprem kuşağında bulunduğu gerçekliğiyle deprem bölgesindeki şehirlerde önlemlerin bir an önce alınması gerektiğini söyledi.
TBMM Başkanvekili Önder, daha sonra milletvekillerine gündem dışı söz verdi.
AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman, 6 Şubat depremlerinde hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet diledi, bir daha böyle acıların yaşanmamasını temenni etti.
Depremin bir ulusal güvenlik meselesi ve siyaset üstü bir mesele olarak ele alınması gerektiğini vurgulayan Yayman, Türkiye'nin 6 Şubat'ta yaşadığı "asrın felaketinin" milletin basireti ve sağduyusuyla "asrın dayanışmasına" döndüğünü dile getirdi.
Yayman, depremde evleri yıkılan tüm vatandaşları ev sahibi yapacaklarını belirterek, "Deprem bölgesinde başta Hatay olmak üzere sadece evler yükselmiyor, sadece iş yerleri yükselmiyor. Aynı zamanda umutlar yükseliyor, aynı zamanda heyecan yükseliyor, aynı zamanda yeni bir hayat başlıyor. Belki ölmüş olan yakınlarımızı geri getiremeyiz ama gerçekten yaralarımızı sararak yeni bir dönemi başlatmamız lazım." dedi.
CHP Adana Milletvekili Müzeyyen Şevkin de depremin üzerinden 2 yıl geçtiğini anımsatarak, hala ders alınmadığı eleştirisinde bulundu.
Deprem sonrası yara sarmaya dönük önlemlerin yeterli olmadığını ileri süren Şevkin, "Depremin toplam maliyeti ülkeye 2 trilyon 853 milyar 300 milyon olarak hesaplanmıştır. Buradan soruyorum, önlem almak daha ucuz değil mi? Ama biz ne yapıyoruz? Maalesef önlem almak yerine deprem sonrası yara sarma politikası uyguluyoruz. Soruyorum sizlere, insanların yaşamdan koparılmasını, insan kaynağımızın yok olmasını hangi maddi değerle ölçebiliriz? Herhangi bir maddi değer bunu ölçebilir mi? Bir insanı nasıl geri getirebiliriz? Rakamlarla ifade ediyoruz. Bunu telafi edebilmek mümkün mü?" şeklinde konuştu.
MHP Malatya Milletvekili Mehmet Celal Fendoğlu ise depremlerin ardından Türkiye'nin gösterdiği dayanışma, fedakarlık ve azmin takdire şayan olduğunu ifade etti.
Depremde hayat kurtarmak için büyük bir özveriyle çalışan görevli ve gönüllülere de teşekkür eden Fendoğlu, yardım kuruluşlarının da felaketzedelere yalnız olmadıklarını hatırlatacak şekilde çalıştıklarını anlattı.
Fendoğlu, "Hep birlikte daha güçlü ve dayanışma içerisinde bir toplum oluşturduğumuzu biliyoruz. Birlikte gösterdiğimiz dayanışma, gücümüzün ne kadar büyük olduğunu ve bir arada olmanın hayatımızdaki yerini bize hatırlattı." diye konuştu.
AK Parti İstanbul Milletvekili Halit Yerebakan ise 21 yıl önce 4 Şubat'ta sosyal medyanın insanların hayatına girdiğini belirterek, "Başlangıçta insanları yakınlaştıracağı, bilgiye erişimi kolaylaştıracağı söyleniyordu ancak geldiğimiz noktada aşırılık yanlılarının elinde dezenformasyon ve nefret söylemlerinin en güçlü silahı haline gelmiştir. Bir zamanlar ortak bir gerçek etrafında buluşurken, bugün kişiselleştirilmiş yankı odalarına hapsolduk." diye konuştu.
Bilgiye ulaşmanın hiç olmadığı kadar kolay fakat gerçeğin hiç olmadığı kadar bulanık olduğuna işaret eden Yerebakan, algoritmaların, kitleleri yönlendirmek, toplumu kışkırtmak, kurumlara olan güveni sarsmak için kullanıldığını söyledi.
Yerebakan, "Bunun sonuçlarını, artan ve derinleşen kutuplaşma ve gerçeği ayırt etmekte zorlanan bir nesil olarak görüyoruz. Bu platformlar artık yalnızca birer teknoloji ürünü değil, dünyada da demokrasiyi tehdit eden bir güç unsuru haline gelmiştir. Bu yüzden dezenformasyonla mücadelede daha kararlı olmalı." ifadelerini kullandı.
Bu arada, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesi (AGİT PA) Başkanı Pia Kauma ile Genel Kurul'daki çalışmaları bir süre izleyerek, kordiplomatik locadan milletvekillerini selamladı.
Meclis Başkanvekili Önder de Kauma'ya Fince "Hoş geldiniz" diye seslendi.
TBMM Genel Kurulunda, siyasi partilerin grup başkanvekilleri yerlerinden söz alarak gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Yeni Yol Partisi Grup Başkanvekili Selçuk Özdağ, 6 Şubat 2023'te gerçekleşen depremleri hatırlatarak, "Depremler olacaktır ama bu depremlerle ilgili önceden tedbir almamız gerekmektedir. Maalesef, tedbir almayan bir iktidarla karşı karşıyayız." diye konuştu.
İYİ Parti Grup Başkanvekili Buğra Kavuncu ise öldürenin deprem değil, tedbirsizlik olduğunu vurgulayarak, "Öldüren; yanlış yere yapılan binalardır, denetimsizliktir, plansızlıktır, ihmaldir, öngörüsüzlüktür, koordinasyonsuzluktur, aç gözlülüktür." ifadesini kullandı.
Bolu Kartalkaya'daki yangının üzerinden 14 gün geçmesine rağmen yetkililerden sorumlulara ilişkin açıklama yapılmadığını savunan Kavuncu, yangından sonra Kültür ve Turizm Bakanlığınca Türkiye genelinde başlatılan ruhsatsız veya belgesiz faaliyet gösteren konaklama işletmelerine yönelik denetim sürecinde birçok ilde yüzlerce otelin mühürlendiğini söyledi.
- "Türkiye-Suriye ilişkilerinin, Ahmed Şara ve heyetinin ziyaretiyle daha da güçleneceğine inanıyoruz"
MHP Grup Başkanvekili Erkan Akçay, 6 Şubat depremleri ve Bolu Kartalkaya Kayak Merkezi'ndeki Grand Kartal Otel'deki yangında hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet dileyerek, "Hadiseler nasıl cereyan etmiş olursa olsun, hepimizin ülke olarak bu konularda kolektif sorumluluğu olduğu kanaatindeyim ve bu şuurla hareket etmemiz, politikaları belirleyip, uygulayıp, yürütmemizde fayda olduğu kanaatindeyim." diye konuştu.
Akçay, Suriye Arap Cumhuriyeti Geçiş Dönemi Cumhurbaşkanı Ahmed Şara'nın Türkiye ziyaretini de değerlendirdi.
Suriye'de yeni hükümetin kurulması, devlet başkanının atanması, ülkedeki bazı belirsizliklerin ortadan kalkması ve uluslararası muhataplığın sağlanması açısından oldukça isabetli olduğunu belirterek, "Bundan sonraki siyasi sürecin Suriye'deki yönetim tarafından kuşatıcı, olgun ve demokratik bir şekilde yürütülmesi en büyük beklentimizdir. Suriye yönetiminin terörle mücadele konusundaki azminden ve tutumundan da ayrıca memnuniyet duyuyoruz. Türkiye Suriye'ye her alanda destek olacaktır. Suriye'de başlayan bu yeni dönemde de güçlü bağlarımız ve iş birliğimiz pekişecektir. Türkiye'nin tek arzusu, barış, huzur, refah ve güvenlik içinde yaşayan bağımsız bir Suriye'dir. Türkiye-Suriye ilişkilerinin Sayın Ahmed Şara ve heyetinin ziyaretiyle daha da güçleneceğine inanıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
DEM Parti Grup Başkanvekili Sezai Temelli ise depremin çok büyük bir yıkım ortaya çıkardığını, 50 binden fazla insanın yaşamını yitirdiğini anımsattı.
Sonrasında yaşananlarla bunun bir "doğal afet" değil, "siyasi afet" olduğunu iddia eden Temelli, 1999 depreminden sonra gerekli adımlar atılmadığı için bu kadar insanın hayatını kaybettiğini ileri sürdü.
İki yılda mağduriyetlerin çok büyük bir kısmının hala giderilmediğini savunan Temelli, "Teslim edilen konutların yüzde 50'ye vardığı söyleniyor fakat bunlara 'konut' demeye bin şahit lazım; birçoğunun tamamlanmamış olduğunu, en temel altyapı problemlerinin bile çözülememiş olduğunu çok iyi biliyoruz. Deprem tablosu böyle karşımızda duruyor ve gelecek olan depremlere de ne denli hazırlıksız olduğumuz da ortada." dedi.
- Yüksek Disiplin Kuruluna sevk edilen teğmenlere verilen ceza
CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, Kara Harp Okulu Sancak Devir Teslim ve Mezuniyet Töreni sonrasında kamuoyuna yansıyan görüntülerin ardından başlatılan idari ve disiplin soruşturmaları kapsamında, sıralı 3 disiplin amirine ve 5 teğmene "Silahlı Kuvvetlerden Ayırma Cezası" verilmesi kararını kabul etmediklerini söyledi.
Bu askerlerin bir disiplinsizlik yapmadıklarını savunan Emir, "Ordunun itibarını sarsmakla suçlandılar. Ama bilsinler ki bu haksız kararı verenler, baskılara boyun eğenler, genç teğmenleri Mustafa Kemal'in askerleri oldukları için ordudan koparanlar, asıl orduyu itibarsızlaştırma yolunda bir adım atmışlardır, orduya karşı bir hamle yapmışlardır, ordumuzun moral ve motivasyonunu bozmuşlardır." ifadelerini kullandı.
Öte yandan Emir, TÜİK tarafından açıklanan ocak ayı enflasyon rakamlarını eleştirdi.
- "Takip edilen süreç hızlı ancak dikkatli, güçlü ancak dikkatli bir şekilde yürütülmektedir"
AK Parti Grup Başkanvekili Yenişehirlioğlu, 6 Şubat 2023'te Türkiye'nin asrın felaketini yaşadığını anımasatarak, "Asrın felaketinin üstesinden; devletimizin milletimizle tek vücut olması ve gösterilen dayanışma ruhu sayesinde gelinmiştir." diye konuştu.
Deprem bölgesine dünyanın en büyük şantiyesinin kurulduğunu, ortalama bir Avrupa ülkesi kadar alanın yeniden inşa edildiğini anlatan Yenişehirlioğlu, yapıları, bu büyük afette dahi hasar görmeyen TOKİ'nin bölgede depreme dayanıklı konutlar, işyerleri, köy evleri için süratle temel atma çalışmalarına başladığını belirtti. Yenişehirlioğlu, çok kısa bir sürede yapılan konutların hak sahiplerine teslim edilmeye başlandığını dile getirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı koordinesinde zaman ve mekan mefhumu gözetmeden çalışılmaların devam ettiğini vurgulayan Yenişehirlioğlu, "Yürütülen bu kapsamlı çalışmalardaki yegane hedef ve gayemiz milletçe benzer acıları yaşamamak, potansiyel tehlikelerin önüne geçmektir. Takip edilen süreç hızlı ancak dikkatli, güçlü ancak dikkatli bir şekilde yürütülmektedir." dedi.
Depremde aynı zamanda kültür mirasının da olumsuz etkilendiğini, tarihi emanetlerin de hasar gördüğünü kaydeden Yenişehirlioğlu, şöyle konuştu:
"11 ilimizde 174 ayrı sahada 3 bin 481 şantiyede 182 bin kişilik sağlam yapı ordumuz, güvenli yaşam alanları oluşturmak için ter dökmekte, canla başla görev yapmaktadır. Aynı hızla yolumuza devam edeceğiz. Deprem bölgemiz için şu ana kadar 75 milyar dolar civarı yatırım yaptık. 2025 yılı bütçesinden de felaketin izlerini silmek için 584 milyar lira kaynak ayırdık. Bugüne kadar; Adana'da 6 bin 817, Adıyaman'da 31 bin 406, Diyarbakır'da 7 bin 920, Elazığ'da 8 bin 834, Gaziantep'te 22 bin 475, Hatay'da 46 bin 167, Kahramanmaraş'ta 34 bin 630, Kilis'te 2 bin 156, Malatya'da 26 bin 325, Osmaniye'de 7 bin 337, Şanlıurfa'da 7 bin 513 olmak üzere toplam 201 bin 580 bağımsız bölümlü güvenli yuvaları ve iş yerlerini hak sahiplerine teslim edildi. 2025 yılı bitmeden 11 ilimizde; toplam 452 bin 983 bağımsız bölümden oluşan konutları, iş yerlerini ve köy evlerini hak sahiplerine teslim edeceğiz."
TBMM Genel Kurulunda, Yeni Yol Partisinin "6 Şubat depreminde yaşanan ihmallerin tüm yönleriyle araştırılması"na ilişkin grup önerisi görüşüldü.
Partisinin grup önerisi üzerine konuşan Yeni Yol Partisi Tekirdağ Milletvekili Cem Avşar, başta İstanbul ve Marmara bölgesini depreme hazırlamak için ne yapılacağını, ilgili bakanlıktan dinlemek istediklerini söyledi.
"Eğer siyaset üstü diyorsak ona göre aksiyonlarımızı hızlandırmak zorundayız." ifadesini kullanan Avşar, "6 Şubat depremlerinin tüm yönleriyle incelenmesini, yaşanan ihmallerin, eksikliklerin belirlenmesini, en önemlisi kamuda görevini ihmal edenlerin ceza almasını, gereken tedbirlerin ortaya konulmasını, yeni ihmallerin taşıyabileceği riskle alakalı sorumluluk makamında bulunan herkese bu cezaların ibret olmasını talep ediyoruz." dedi.
İYİ Parti İstanbul Milletvekili Burak Akburak da depremlerde en büyük kaybın önlenebilir ihmaller yüzünden yitirilen canlar olduğunu ifade etti.
6 Şubat depremlerinden ders alınmazsa, İstanbul'da yüz binlerce insanın hayatını kaybedeceğini söyleyen Akburak, "Deprem ihmallerinin belirlenmesi ve alınacak önlemlere yönelik çalışmaların bir an önce başlaması önemli. Bu mesele siyaset üstü bir meseledir." diye konuştu.
DEM Parti Mardin Milletvekili Beritan Güneş Altın da 6 Şubat depremlerinin doğal yollarla gelişen bir travmanın sınırlarını aştığını ve insan eliyle gerçekleşmiş bir travmaya dönüştüğünü savundu.
Altın, "Siz buna 'asrın felaketi' diyorsunuz ama asrın felaketine denk düşecek politikalar üretmiyorsunuz. Asrın felaketini, sorumluluktan kendinizi azade kılmak için kullanıyorsunuz." dedi.
CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül, bütün belediye başkanlarının zemin etüt çalışmaları yaptırmalarının şart olduğunu vurguladı.
Özellikle büyükşehirlerde depreme dayanıklı olmayan binaların güçlendirilmesi gerektiğini belirten Sarıgül, "Depremden sonra tedbir almanın bir anlamı yok. Depremden önce mutlaka tedbir almamız lazım. Doğal Afetler ve Deprem Bakanlığını mutlaka kuralım. Bu bakanlık, yaşanabilecek sorunları önceden çözsün ve mutlaka tedbir alsın." önerisinde bulundu.
AK Parti İstanbul Milletvekili İsmail Erdem, devletin depremin ilk anından itibaren tüm imkanlarıyla sahada olduğunu belirterek, "Bu kadar geniş bir alanda yaşanan büyük bir afet karşısında elbette bazı zorluklar yaşandı ancak bu durum devletin acil müdahale iradesini ve sahadaki görevini hiçbir zaman gölgeleyemez. Çevre illerden ve ilçelerden gelen tüm kurtarma ekiplerinde çalışan, gayret gösteren kamu personelinin emeklerine karşı saygısızlık olur." diye konuştu.
Erdem, Türkiye genelinde 7,5 milyon bağımsız birimin risk altında olduğunu dile getirerek, "Bu riskli yapıların 1,5 milyonu İstanbul'da yer alıyor ve bu yapıların 600 bini acil dönüşmesi gereken bağımsız yapılar. Bugüne kadar 2 milyon 300 bin civarında bağımsız bölüm dönüştürülmüştür ve şu anda yaklaşık 240 bin bağımsız bölümde de dönüşüm devam ediyor. Bu rakamlar sadece kağıt üzerindeki istatistikler değil yüz binlerce insanın hayatını güvence altına alan somut atılan adımlardır." ifadesini kullandı.
Erdem, şunları kaydetti:
"Biz iktidar olarak üzerimize düşeni yapıyoruz, yapmaya devam edeceğiz ama yerel yönetimlerin bu konuda sessiz kalması da milletimizin takdiri diyoruz ama imar planlarının hazırlanması, kentsel dönüşüm kararların alınması, uygulanması süreçlerinde ilgili bakanlık, belediyeler, özel idarelerin birlikte aktif rol oynaması büyük önem taşımaktadır. Bu süreçlerin etkin ve sürdürülebilir bir şekilde yürütülebilmesi için vatandaşların görüş ve katkılarının da dikkate alındığı katılımcı bir yaklaşım benimsenmelidir. Böylece hem depreme ve toplumsal ihtiyaçlara uygun hem de daha yaşanılabilir kentler oluşturmak mümkün olacaktır. Buradan grup başkanvekillerimize de bir çağrı yapıyorum; sizlerin yönetiminde olan tüm belediye başkanlarınıza bir otokontrol sistemi kurarak kentsel dönüşümün hızlandırılması noktasında belediyelerimizin, Çevre, Şehircilik Bakanlığı ile özel idarelerle işbirliği yapmasını onlara tavsiye edin ve takip edin."
TBMM Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder, Yeni Yol Partisinin Grup önerisinin oylamasından önce yapılan yoklamada toplantı yeter sayısının bulunamaması üzerine birleşimi yarın saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.
