- HALKIN ENFLASYONU:
- GIDA FİYATLARI MARTTA YÜZDE 6,8 ARTTI.
- HALKIN EN FAZLA TÜKETTİĞİ 64 TEMEL GIDA MADDESİNİN FİYATI ESAS ALINARAK YAPILAN HESAPLAMAYA GÖRE YILIN İLK ÜÇ AYLIK DÖNEMİNDEKİ TOPLAM ARTIŞ YÜZDE 13,6’YA YÜKSELDİ.
- GIDA FİYATLARINDAKİ YILLIK ARTIŞ İSE YÜZDE 54,2’YE ÇIKTI.
- SON 12 AYDA ORTALAMA GIDA FİYATLARI BİR ÖNCEKİ 12 AYLIK ORTALAMALARA GÖRE YÜZDE 72,2 ORANINDA ARTIŞ GÖSTERDİ.
Dünyada gıda fiyatlarının en hızlı arttığı sekizinci ülke olan Türkiye’de fiyat artışları Ramazan da devam etti. Gıda fiyatları martta yüzde 6,8 oranında arttı. Son 58 aydır aralıksız olarak artan gıda fiyatlarında, yılın ilk üç ayında toplam yüzde 13,6 oranında artan gıda fiyatlarında yıllık artış ise yüzde 52,8’den yüzde 54,2’ye çıktı. Mart 2025 itibariyle son 12 aylık ortalama fiyatlar ise bir önceki 12 ayın ortalamasına göre yüzde 68,3 oranında arttı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR’ın fiyatlarını Türkiye’nin büyük bir bölümünde yaygın şubeleri bulunan zincir marketlerden derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Mart 2025 sonuçları açıklandı.
AÇLIK RİSKİ BÜYÜYOR
Yüksek enflasyon sürecinin en ağır faturasını gıda fiyatları yüzünden ücretliler, dar gelirliler ve yoksullar ödüyor. Vatandaşlar bu faturayı, gıdaya daha fazla para ayırabilmek için, eğitim, sağlık, giyim, barınma ve benzeri diğer temel ihtiyaçlarına yönelik harcamalarını kısarak ödüyorlar.
Türkiye’nin, ne zaman sona ereceği tahmin edilemeyen enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana gıda fiyatları yüzde 1.165 oranında arttı. Eylül
2021’de 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için vatandaşlar bu yıl ocak ayında 1.159 lira, şubat ayında 1.185 lira, martta ise 1,265 lira ödemek zorunda kaldılar.
Gerek gıda fiyatlarında gerekse de genel enflasyon oranlarında yıllık olarak baz etkisiyle yaşanan düşüşler, fiyatların, dolayısıyla hayat pahalılığının azaldığı anlamına gelmiyor. Aksine fiyatlar, artış oranı önceki aylara göre azalsa da artmaya devam ediyor. Diğer bir ifadeyle hızı düşse bile sabit gelirlilerin yoksullaşma süreci devam ediyor.
Eylül 2021’den bu yana kamu çalışanlarının ücretlerinde yüzde 881,5 oranında artış yaşandı. Diğer bir ifadeyle söz gelimi Eylül 2021’de 100 lira olan ortalama kamu çalışanı ücreti Ocak 2025 zammıyla birlikte 982 lira düzeyine çıktı. Ücretlerindeki artış gıda fiyatlarındaki artışı bile karşılamaya yetmeyen kamu çalışanlarının alım gücü gıda fiyatlarına karşı erimeye devam ediyor. Nitekim bu yıl ocak ayında kamu çalışanlarına geçmiş enflasyon farkı hariç yapılan yüzde 6 oranındaki toplu sözleşme zammının tamamı daha ilk iki ayda eridi. Çalışanlar daha yılın ilk üç ayında devletten alacaklı konumuna geldi.
Birleşik Kamu-İş’in gıda fiyatları endeksi Haziran 2020’den bu yana yani 58 aydır aralıksız olarak bir önceki aya göre artıyor. Bu 58 aylık dönemde gıda fiyatları 16 katı arttı. Gıda fiyatlarındaki bu aralıksız artış Haziran 2020’de 100 liraya alınan bir sepet gıda maddesinin bugün1.850 liraya alınabilir hale getirdi.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Martta yağ ve ekmek, pirinç, un, bulgur makarna grubu dışındaki tüm harcama gruplarında fiyatlar değişik oranlarda arttı.
Ekmek-pirinç-un-bulgur harcamaları martta, pirinç fiyatlarındaki artışa rağmen makarna fiyatlarındaki düşüş nedeniyle bir önceki aya göre yüzde 0,5 oranında azalırken, et ve balık grubu harcamalarında yüzde 11,2 oranında yükseliş oldu. Süt, süt ürünleri ile yumurta grubunda fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 3,8 oranında zamlandı. Tereyağı dışındaki yağ harcamaları ise ay çiçeği yağı fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak önceki aya göre yüzde 2,5 oranında azaldı.
Meyve fiyatlarının yüzde 12,7 oranında yükseldiği martta sebze fiyatlarında da bir önceki aya göre yüzde 19,8 oranında artış kaydedildi.
Bakliyat fiyatlarının önceki aya göre değişmediği mart ayında salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri işlenmiş gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatları ise yüzde 0,3 oranında yükseldi.
Vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için martta bir önceki aya göre yüzde 6,8 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı.
ÜÇ AYLIK DEĞİŞİM
Gıda fiyatları bu yıl ocak ayında yüzde 4, şubatta ise yüzde 2,2 oranında artmıştı. Ocak-mart dönemindeki toplam artış ise yüzde 13,6 olarak gerçekleşti.
İlk üç ayda ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatlarında ortalama yüzde 6,3, beyaz ve kırmızı et fiyatlarında yüzde 17,8, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatlarında yüzde 16 artış oldu. Yağ fiyatlarında yüzde 1,5 oranında düşüş oldu. Meyve fiyatları yüzde 18, sebze fiyatları yüzde 24,8, bakliyat yüzde 5,7 ve diğer işlenmiş gıda fiyatları da yüzde 3,5 oranında yükseldi.
YILLIK DEĞİŞİM
Ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları bu yıl mart ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 44,8, et-balık fiyatları 29,6, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatları yüzde 33,4 oranlarında artış gösterdi. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 34,7 oranında zamlandı. Meyve fiyatları yüzde 123,8, sebze fiyatları ise yüzde 179,7 oranında yükseldi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 18,8, diğer gıda fiyatları ise yüzde 34,7 oranında zamlandı.
Gıda fiyatlarında yıllık olarak yüzde 54,2 oranında artış oldu.
YILLIK ORTALAMA ARTIŞ
Mart 2025 sonu itibariyle son 12 aydaki ortalama gıda fiyatları, Mart 2024 sonu itibariyle son 12 aylık ortalama fiyatlara göre ise yüzde 68,3 oranında arttı.
12 aylık ortalama fiyat artışı ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 46,9, et-balık fiyatlarında 49,5, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 42,1 oldu. Yıllık ortalamalara göre yağ fiyatları yüzde 58,2, meyve fiyatları yüzde 123,8, sebze fiyatları ise yüzde 179,7 oranında arttı. Bakliyatta son 12 aylık ortalama fiyatlar bir önceki 12 aylık döneme göre yüzde 40,2, diğer gıda fiyatları ise yüzde 68,3 oranında zamlandı.
https://www.birlesikkamuis.org.tr/haber/enflasyon-arastirmasi-yontem
